Çocuklarımızın Geleceğine En Büyük Yatırım

Çocuklarımızın iyiliği ve geleceği için anne-babalar olarak her türlü fedakarlıkları yaparız.
Onların mutluluğu için bize zor gelse de maddi-manevi hiçbir masraftan kaçmayız.
Yine de çocuklarından büyük beklentisi olan çoğu ebeveyn çoğu zaman bu konuda hayal kırıklığına uğrar.
Halbuki yapılması gereken herşey yapılmıştır.. Neden istendiği gibi olmaz, nerededir hata?
-----
Çoğumuz anne-babalarımızı eleştirir, onlardan farklı "biri" ve "anne-baba" olmak isteriz.
Ancak ne kadar çaba göstersek de dönüp aynaya baktığımızda yine kendimizde onları görürüz.
Çünkü insan "gördüğü" ve "öğrendiği" kişidir.
En çok anne-babamızı görür onlardan öğreniriz.
"Ben annem-babam gibi olmayacağım, herşey farklı olacak" desek de çoğu zaman onları taklit etmekten öteye geçemeyiz.
-----
Çünkü insan beynine en ters ve yorucu gelen öğrenme metodu çalışmak ve çaba göstermektir.
Öğrenirken çaba gösterip kendimizi zorlamak yerine işin kolayına kaçar ve gördüğümüz şeyleri tam öğreniriz.
Bu nedenle sigara içen babanın çocuğu da genelde sigara içer, at yarışı oynayan babanın çocuğu da iddia kuponu oynar.
Akşam evde saatlerce dizisini seyreden annenin çocuğu da okumak için eline kitap almaz, öğrenmek için kendini yormaz.
-----
Yavrularımızın güzel bir kariyer ve geleceğe sahip olmasını istiyorsak, önce kendimizden başlamalıyız.
Okuyan, araştıran, öğrenmek için çaba gösteren anne-babanın çocuğu da onlar gibi olmak isteyecek.
Öğrenmenin, merak duygusunu gidermenin zevkini yaşayan anne-babalar çocukları için harika birer rol model olacaklar.
İşten sonra akşam elimize alacağımız kitap, internette herhangi bir konuda yapacağımız araştırma, olayların sebeplerini ve sonuçlarını analiz edip bunlar hakkında düşünme, tartışma ve sohbet etme vs..
Çocuklarımızın geleceğine yapılacak en büyük yatırım, kendimize yapacağımız yatırımdır.

Soluk Mavi Nokta (Pale Blue Dot)

"Şu noktaya tekrar bakın! İşte orası, burasıdır; evimizdir. O nokta, biziz. Üzerinde sevdiğiniz herkes, tüm tanıdıklarımız, adını duyduğunuz herkes, gelmiş geçmiş her insan hayatını burada geçirdi. Türümüzün tarihindeki tüm sevinçlerimiz ve acılarımız, kendinden emin bin çeşit inancımız, ideolojimiz ve ekonomik öğretimiz; her avcı ve her yağmacı, her kahraman ve her korkak, uygarlığımızın mimarları ve tahripçileri, her kral ve her köylü, birbirine aşık olan her genç çift, her anne ve her baba, umutları olan her çocuk, her mucit ve her kâşif, ahlak değerlerini öğreten her öğretmen, yozlaşmış her politikacı, her bir "yıldız", her bir "yüce önder", her aziz ve her günâhkar işte orada yaşadı; bir Güneş ışınında asılı duran o toz zerreciğinde.

Soluk Mavi Nokta görüntüsü, Dünya'mızı hem nefes kesici derecede güzel hem de kırılgan gösteriyor, ancak orası, bildiğimiz tek evdir. Bizim için çok büyük önemi var. Ancak bu, evrende aynı derecede önemli olduğumuz anlamına gelmez. Tavrımız, kendimizi önemli sanışımız, evrende ayrıcalıklı olduğumuz yanılgısı, bu soluk mavi noktada sınava tabi tutuluyor."

Carl SAGAN

*Soluk Mavi Nokta (Pale Blue Dot), Dünyamızın en uzak mesafeden çekilmiş fotoğrafı. Voyager I uzay aracındaki kamera tarafından 14 Şubat 1990 günü yaklaşık 6 milyar kilometre (40,5 AU) uzaktan kaydedildi.
Fotoğraftaki sarı çizgi Güneşin tek bir hüzmesi. Hüzmenin Dünya üzerine düşecek şekilde denk gelmesi tamamen tesadüf.
Ne kadar büyük(!) olduğumuzu unutmamak için...

İşte Bütün Mesele: Üniversiteli Olmak ya da Olmamak!

Yükseköğretim Kurumları Sınavına (YKS) giren aday sayısı 2 yıldır rekor kırıyor.
Barajın kalkması, indirimli toplu taşıma hakkı elde edilmesi vb.. gibi nedenler öğrenciliği cazip hale getiriyor.
Bundan dolayı amca ve teyzeler sınava yoğun ilgi gösteriyor, yaş ortalamasını önemli ölçüde yükseltiyor.
Ancak rekorlar kırılsa da sınava giren genç adayların sayısındaki düşüş hızla devam ediyor.
Çocuklarımızın ve gençlerimizin yüksek öğrenime olan ilgisi önemli ölçüde azalıyor.
-----
21. yüzyılın 2. çeyreğine, bir öncekine göre bambaşka durum ve şartlarda girmek üzereyiz.
Bütün dünyanın değiştiği gibi, meslekler ve onlara ulaşma imkanları da hızla değişiyor ve dönüşüyor.
İstatistik kurumu verilerine göre 2 milyonun üzerinde atıl durumda bekleyen işsiz ya da iş aramaktan vazgeçmiş lisans mezunlarımız can yakıyor.
Yine İnsan Kaynakları Ofisinin verilerine göre mezunların ortalama en az %60'ı çalıştığı işlerde nitelik uyuşmazlığı yaşıyor.
Gençlerimiz durumun farkında, alternatif mesleki eğitim ve yurtdışı imkanlarının peşine çoktan düştüler bile.
Anne-babalarımızın bizlere direttiği "Oku adam ol!" mottosundan ne mutlu ki mahrum kalıyorlar.
-----
İşte bu ortamda üniversite tercihi yapacak gençlerimize ve ebeveynlerine hayati bir görev düşüyor:
Geleceği iyi okumak!
Dijital dönüşüm, otomasyon ve yapay zekanın orta düzey beceri gerektiren mesleklere olan ve olmaya devam edecek yıkıcı etkisinin farkında olmalılar.
Önümüzdeki bir kaç onyılda yüksek zihinsel beceri gerektiren mesleklere hiç olmadığı kadar fazla ihtiyaç duyulacak.
Sıfıra yakın zihinsel beceri gerektirip, düşük seviye beceriler gerektiren meslekler her zamankinden daha fazla aranacak.
Ortada kalanın canı eskisinden daha fazla yanacak.
Çocuklarımız; isimlerini hiç bilmediğimiz ve duymadığımız mesleklerde çalışıyor olacaklar.
-----
Üniversite; bir mesleğin öğretildiği yer değildir.
Dahası, üniversite çalışma ve iş hayatına hazırlık yapılan bir yer de değildir.
Üniversite; hayata yeni veya farklı bir bakış açısı kazandırır.
Hızla değişen ve dönüşen dünyada olmazsa olmazmış gibi bir anlam yüklemek anlamsızdır.
Anlamlı olan, doğru hedeflere doğru yollardan götüren tercihler yapmaktır.
Çünkü bu tercih, gerçekten kazananın ve kaybedenin olmayacağı bir tercih olacaktır.

Sınav Stresi vs Sınavın Stresi

Çocuklarımız, hayatlarını şekillendirecekleri sınava girmek üzereler.
Devam ettikleri yolculuklarında telafisi çok zor bir yol ayrımındalar.
Bunu söylemesi bizim için bile çok ürkütücü!
Onlar için üzerinde düşünmesi-kafa yorması ne çok ağır bir yük!
Peki ama ne olacak, nasıl üstesinden gelecekler?
-----
Kaygının ve stresin gerçek nedeni olumsuz duygu yoğunluğu ve bu yoğunluğun düşünce ve hareketlerimize söz geçirmesidir.
Başarısız olmaktan, kaybetmekten korkan çocuklarımızı bu duyguları yönetiyor.
Korkunun gösterdiği yol ise hep strese çıkıyor.
Belli bir seviye korku ve endişe aslında faydalıdır. Kendi üzerlerine düşeni yapmak için cesaret verir.
Ancak o seviye geçildi mi artık herşey raydan çıkıyor.
-----
Çocuklarımız sınavdan değil, sınava bu kadar anlam yüklenilmesinden korkuyorlar.
Çocuklarımız, sınavı hedeflerinin önündeki en büyük engelmiş gibi gördükleri için korkuyorlar.
Çocuklarımız, sınavda başarılı olamadıkları zaman hayal ettikleri gibi mutlu bir hayat yaşayamayacaklarına inandıkları için korkuyorlar.
Çocuklarımız, eğer başaramazlarsa dünyanın sonunun geleceğini düşündükleri için korkuyorlar.
İşte tüm bu korkular küçük zihinlerini ele geçiriyor ve stresin kaynağını oluşturuyor!
-----
Tek bir gerçek var: sınav da geçecek, heyecan da geçecek, stres de geçecek.
Ama çocuklarımız bizimle kalmaya devam edecek.
Onların sağlığı ve mutluluğu hiçbir puana ve hiçbir başarıya değişilmez.
Çaba gösterdiği, üzerine düşeni yaptığı sürece hiçbir olumsuzluktan sorumlu olmayacaklar.
Belki başarısız olabilirler, ancak başarmamış asla olmayacaklar...

Gelişen Teknolojinin Çalışma ve İşlere Yansıması

Bundan 20 yıl öncesinde bilgisayar ya da telefon almak isteyen biri öncelikle sabit disk kapasitesine bakardı.
Çünkü internet hızı ve donanımlar arası veri tansferi çok yavaştı, bilgiye ulaşabilmek şimdiki kadar kolay ve hızlı değildi.
Bu nedenle bellek kapasitesinin daha yüksek olması geçerli akçeydi.
Hemen hemen herkesin elinin altında bir CD/DVD çantası olurdu.
Elimizin altında ne kadar fazla bilgi tutabiliyorsak o kadar iyiydi.
-----
Günümüzde ise gerek internet hızları gerekse veri aktarım hızları 20 yıl öncesiyle karşılaştırılamayacak kadar ilerledi.
Bunun sonucunda bilgisayar ya da telefon almak isteyen birinin önceliği değişti.
Artık bellek değil, işlemci özelliği daha ön planda yer almaya başladı.
Çünkü bilgiye hem ulaşabilmek hem de onu edinebilmek kolaylaştı.
Önemli olan bu bilgiyi hızlı ve hatasız olarak işleyebilmek haline geldi.
-----
Teknolojideki bu gelişmelerin iş ve meslek dünyasına yansımaları oldu.
Eskiden daha donanımlı ve daha fazla bilgi bilen, her soruya anında cevap veren çalışanlar aranırken, günümüzde kendisine verilen bilgiyi işleyip kullanabilen çalışanlar daha önemli hale geldi.
İşverenler çalışanlarında bellek yerine işlemcilerinin yüksek olmasına bakmaya ve aramaya başladı.
İşler ve görevler arasında aynı internet hızlarındaki artış gibi daha fazla sözlü ve yazılı iletişim ihtiyaç haline geldi.
Tezgahtar satış danışmanı oldu, emlakçı gayrimenkul danışmanı oldu, öğretmen eğitim danışmanı oldu vb..
Her nesnenin danışmanı ve danışanı türedi; iletişim 5G seviyelerine ulaştı.
-----
Bellek=Bilmek
İşlemci=Yapabilmek
İnternet=İletişim
-----
Bu temsiller doğrultusunda; gelecekte işlemci kapasitemizi artırıp internet hızımızı yükseltmek gerekecek.
Tercih edilen bir model olabilmek ve geleceğin iş dünyasında ön taraftan yer bulabilmek bu özellikler sayesinde gerçekleşecek.
Bilgiye nasıl olsa her yerden ulaşabiliyoruz.
Ona nasıl ulaşabileceğimizi ve nasıl kullanabileceğimizi BİLMEK yeterli olacak.

Yapay Zekanın Geleceğin Mesleklerine Etkisi

Geçtiğimiz Kasım ayından beri tüm dünyayı kasıp kavuran GPT (üretken yapay zeka) teknolojisi bir anda ortaya çıkmadı.
Aslında çalışmalar yıllar önce başladı ve adım adım gelişmelerle ilerledi.
Veri bağlantısı hızı ve akıllı cihaz teknolojileri alanında gelişmelerle son 10 yılda büyük veriler elde edildi.
Milyarlarca insan internet ve sosyal medya kullanarak kişisel bilgilerini yayınladı, içerik üretti, fotoğraf ve video paylaştı, alış-veriş gerçekleştirdi vs..
Bu veriler üretken yapay zekanın gelişme hızını maksimum seviyede etkiledi ve seviye atlattı.
Çünkü veri ne kadar büyük, kaliteli ve çeşitli ise yapay zeka da o kadar zeki olacaktı.
Donanım ve işlemci teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte büyük veriler daha kolay işlenebilir ve işlem yapılabilir hale geldi.
Ancak asıl gelişme, yapay zekanın yeni verileri kendi kendine oluşturmayı ve kullanabilmeyi öğrenmesi ile gerçekleşti.
-----
Yapay zekada amaç hiçbir zaman mükemmel sistemler oluşturmak olmadı ve olmayacak.
Yapay zekanın mükemmel seviyede olması yakın bir gelecekte pek mümkün görünmüyor.
Zaten mükemmel olması da gerekmiyor.
Makinelerin tek yapmaları gereken şey; insanlardan daha az hata yapması, daha iyi olması ve daha hızlı olması.
Onlardan yaptıkları şeyi anlamalarını, neden yaptıklarını, amaçlarını sorgulamalarını beklemek yakın gelecekte anlamsız.
Kontrolün tamamen onlara bırakıldığı bir meslek ya da bir sistem aynı şekilde yakın gelecekte sadece bir hayal.
-----
Olumlu düşüncelerle yaklaşıldığında insan-yapay zeka birlikteliği ile daha üretken ve daha verimli işler gerçekleştirilebilecek.
Son yüzyılda bedenle yapılan, güç ve dayanıklılık gerektiren çoğu meslek yerini makinelere bıraktı.
Bekleyen yüzyılımız beyin gücü ile yapılabilen mesleklerden ibaret olacak.
Burada yapay zekanın rolü ise; marangoz-testere, hekim-steteskop, polis-silah, şef-bıçak vb.. ilişkilerinde olduğu gibi amaç değil araç şeklinde olacak.
Yapay zekanın araç olarak kullanılacağı ya da kullanılmasının zorunlu olacağı geleceğin mesleklerine hazır olmak için onu iyi anlamak, bilmek ve farkında olmak gerekecek.
-----
Garri Kasparov'un konu hakkında düşünceleri de beklentilerimizin doğruluk ve geçerliliğini kanıtlıyor:

"Sadece yapay zeka dönüşümünün başlangıcını yaşıyoruz.
Ne yazık ki nesillerimizi; tekrarlayan, birbirinin aynı işleri yapmaları için yetiştirdik.
Ama bu işler kaybolmaya mahkum. Bu işleri kurtarmak için yapılabilecek bir şey yok.
Önemli olan süreci yavaşlatmak değil, hızlandırmak.
Çekilecek acıları belki erteleyebiliriz, ancak bunu yapmak yeni işlerin, yeni endüstrilerin, yeni fikirlerin üretimini yavaşlatacaktır."

Dijital Ebeveynlik

Çocuklarımızın çocukluğunu kendi çocukluğumuzla karşılaştırıyor ve kendi çocukluğumuza benzetmeye çalışıyoruz.
İşte burada en büyük hatayı yapıyoruz!
Çocukların bilgisayar-internet-tablete vb.. olan ilgisi son derece doğal ve normal.
Önemli olan bu ilgiyi en verimli hale getirmek.
Anne-babalar, dijital teknolojiyi yeteri kadar takip edemediklerinde kaygıyla bakmaya başlıyorlar.
Çünkü durumun önemini ve ciddiyetini anlayamıyor ve algılayamıyorlar.
-----
Bu problemi gidermenin iki yolu mevcut:
Anne-baba ya bu konuda öğrenecek ve bilgilenecek ya da çocuklarına yasak uygulayacak.
Ancak yasak uygulandığı zaman işler planlandığı gibi gitmez.
Çocukla arasında sevgi-saygı-diyalog ilişkisi zarar görür.
Geriye tek bir seçenek kalıyor:
Anne-baba teknolojiyi yeteri kadar takip etmeli, gerektiği kadarını öğrenmeli ve bilmeli!
-----
Çocuklarımızın teknolojiyi sadece zaman öldürme amaçlı kullanmalarının önüne geçmeliyiz.
Bilgisayar-tablet-telefonlara bakıcı rolünü verip çocuklarımızı onlara teslim etmemeliyiz.
Onların sosyalleşme ihtiyaçlarını görmeli; onlardan ilgiyi, sevgiyi ve bol bol kaliteli zaman ayırmayı esirgememeliyiz.
Yeni şeyler öğrenme, gelişme ve keşfetme ihtiyaçlarına cevap vermeliyiz.
Akranlarından geri kalma, dışlanma kaygılarını anlamalı ve ona göre özgürlük alanı tanımalıyız.
Hiçbir konuda geri kalmamaları için oyunu kuralına göre oynamalarına fırsat vermeliyiz.
-----
Çocuklarımız makine ya da robot değiller!
Bizim komutlarımızla veya izinlerimizle yaşamak zorunda hiç değiller!
Onlar da bizim gibi birer İNSAN!
Bir insan gibi kendi düşünmeli, kendi karar vermeli, kendi seçmeli, kendi yapmalı ve kendi yaşamalılar!
Kendi hayatlarını kendileri kontrol etmeli, anne-babadan komut ya da izin değil, ilham almalılar!
-----
“Benim çocuğum en iyisidir” ebeveynliği berbat bir insan modelinden başka birşey ortaya çıkarmıyor.
Çocuklarımız "en iyisi" olmak zorunda değil!
Kimseden üstün olma gibi bir mecburiyetleri de yok!
Hiç kimse ve hiçbir şey onların rakibi değil!
Anne-babalar olarak tek gayemiz: bedenen ve ruhen sağlıklı insan yetiştirmek olmalı...
-----
“Sağlıklı insan sevebilen ve çalışabilen kişidir.” Freud

Doğru Meslek Seçiminde Beyin Gelişiminin Etkisi

Genel olarak insanlar 18-20 yaşlarına kadar sağlıklı ve mantıklı düşünemez.
Olmuş ve olacaklar hakkında neden-sonuç ilişkisi kuramaz ve fayda-zarar maliyet analizini gerçekleştiremez.
Bu nedenle resmi olarak her insan 18 yaşına kadar çocuk sayılır.
Hatta işlediği suçlardan dolayı cezai ehliyeti olmadığı kabul edilir.
Çünkü doğru olan nedir, çoğu zaman bilemez.
-----
Çocuklarımızın beyin gelişimlerini bazı müdahaleler ile hızlandırabiliriz.
Bu sayede doğru karar verebilme becerilerine direkt olarak katkıda bulunabiliriz.
Doğru yaklaşımlarla erken yaşlarda beyin gelişimlerini tamamlayarak mantıklı düşünebilen ve doğru kararlar verebilen çocuklar yetiştirebiliriz.
İşte bunlar; "Büyümüş de küçülmüş!" diye tanımladığımız çocukların ta kendileridir.
-----
Birinci sıraya her zamanki gibi "okumak" eylemini koymalıyız.
Japonya'da 1 kişi yılda ortalama 24 kitap okurken, Fransa'da 1 kişi yılda ortalama 14 kitap bitiriyor.
Bizde ise ne yazık ki yılda 6 kişiye 1 kitap düşüyor!
Okumadıkları için konuşamıyor ve yazamıyorlar.
Yazılı ve sözlü iletişim becerilerinden mahrum kalıyorlar.
En önemlisi ise; okumayınca düşünemiyor ve sorgulamıyorlar!
-----
Farklı düşünce grupları ile diyalog; insan beynini yeniliğe, gelişime, değişime ve farklılığa açık hale getirir.
Bunun bilinen adı sosyalleşmedir.
Sosyal çocuklar, sosyal olmayan akranlarına göre olaylara çok daha farklı bakıp-görebilir ve fikir üretebilirler.
Sadece eğitim hayatında başarılı olmak için değil, mutlu ve huzurlu bir gündelik hayat yaşamaları için de sosyal zeka önemli bir faktördür.
Sosyal çocukların doğru kararlar verebildiklerine defalarca şahit olabilirsiniz.
-----
Satranç!
Olayların öncesini ve sonrasını, sebebini ve sonucunu, faydasını ve zararını kavrayabilecekleri mükemmel bir beyin sporu.
Doğru kararlar verebilme ve hızlı düşünebilme becerilerini kazandırmasıyla beyin gelişimine müthiş bir katkı sağlar.
Sabırlı olma ve sakin kalabilme becerilerini geliştirir.

Meslek Seçme Aşamasındaki Çocuklarımız İçin Anne-Babaların Kendilerine Sorması Gereken Sorular

Çocuğumu tanıyor muyum?
Çocuğumu geçekten ne kadar tanıyorum?
Gerçek karakteri, mizacı nedir?
Sandığımız gibi bize mi çekmiş? Yoksa aslında farklı biri mi?
Neleri sever, nelerden hoşlanmaz? Neleri iyi yapabilir, neleri yapamaz?
En çok önem verdiği değerleri neler? Vazgeçilmezleri, olmazsa olmazları ne?
-----
Çocuğumun bağımsız olarak, doğru kararlar verebilme becerisini kazanması için şimdiye kadar ne yaptım?
Doğru kararı geçelim, bir konuda herhangi bir karar verebiliyor mu?
Kararı verirken kendi mi veriyor yoksa başkasının etkisinde mi kalıyor?
Verdiği kararın arkasında durabiliyor mu?
Hata yapsa bile hatasından ders çıkartarak kendi kendine doğruyu bulabiliyor mu?
Kararının arkasında mı duruyor? Yoksa kolay etkilenip vazgeçebiliyor mu?
-----
Çocuğuma meslek önerirken kendi istediklerimi ona yansıtıyor olabilir miyim?
Kendi yaşamak istediği hayatı mı yoksa benim yaşamasını istediğim hayatı mı tercih ediyor?
Acaba zamanında ulaşamadığım hedeflerimi tamamlamasını mı bekliyorum?
Ya da benim yaptıklarımdan ya da başarısızlıklarımdan etkilenmiş olabilir mi?
Özenerek ya da heveslenerek mi yoksa farkında olarak bilinçli mi seçim yapıyor?
-----
Çocuğumla onu bekleyen gelecek ve planları hakkında konuştum mu?
Gelecekteki hayatı için ne düşünüyor? Veya bu konuda bir şey düşünebiliyor mu?
15-20 yıl sonrası için, nasıl bir hayat yaşamayı arzu ediyor?
Bir plan-programı var mı? Plan-programı doğrultusunda neler yapıyor, ben neler yapıyorum?
Belirlediği hedef mantıklı, ulaşılabilir ve anlaşılabilir bir hedef mi?
-----
Çocuğuma okuma alışkanlığı kazandırmak için neler yaptım?
Okuma ve araştırma becerilerini kazanması için ne kadar uğraştım?
Ona bu konuda örnek oldum mu, oluyor muyum?
İmkanlar sağladım mı?
Oyuncakçıya götürdüğüm gibi kitapçıya da götürdüm mü?
Maça götürdüğüm gibi kütüphaneye da götürdüm mü?
-----
Hayatımızdaki TEK VE EN GERÇEK HAZİNELERİMİZ - çocuklarımızın - güzel geleceği ve iyi insan olmaları için...

Geleceğin Mesleklerinin Olmazsa Olmaz Kavramları

Meslek seçme aşamasındaki gençler ve çocuklarımız!
Gelecekte hangi mesleği seçerlerse seçsin, hangi sektörde hangi işte çalışırlarsa çalışsın; bu kavramlarla iç içe olacaklar ve bu bilgi ve beceriler ile sınanacaklar.
-----
Nasıl İngilizce'yi çoğumuz sular seller gibi bilmiyoruz ancak baktığımız zaman birşeyler anlayabiliyoruz; bu bilgi ve teknolojilere de baktıkları zaman birşeyler anlayabiliyor olmaları ve çıktı sağlayabilmeleri gerekecek.
-----
Bu kavramlara aşina olmaları onlar için eğitim müfredatında gördükleri ve çoğuna hayatları boyunca hiç ihtiyaç duymayacakları derslerden ve bilgilerden çok daha önemli!
-----
Makine öğrenmesi (ML, DL):
Verileri keşfeden, tanımlayan ve değişkenler arasındaki ilişkiyi öğrenebilen, bu veriler üzerinden tahmin yapabilen algoritmalar ve modeller geliştiren sistem. Yapay zekanın temeli.
-----
Yapay zeka (AI):
Veriyi toplayıp işleyerek insan zekasını taklit edip belirli görevleri yerine getirebilen, problem çözebilen ve karar verebilen sistem.
-----
Nesnelerin interneti (IOT):
Bilgisayar ve sistemlerin insanları devre dışı bırakıp kendi aralarında internet üzerinden veri bağlantısı ve paylaşımını gerçekleştirerek oluşturdukları ağ.
-----
Blokzincir teknolojisi:
Merkezi olmayan bir veritabanına sahip, dolayısıyla dağıtık ağdaki veri paylaşımı şeffaf olan kayıt sistemi.
Sistemde otorite yok. Veriler, biribiriyle iletişim halinde olan farklı bilgisayalarlar üzerinde saklanır.
-----
NFT:
Başka bir eşi ve eşiti bulunmayan maddi değere sahip sanal ortamdaki dijital nesne.
-----
Web 3.0, DLT, DeFi, dApp:
Kullanıcıların artık içerik sağlayıcı rolünden kaynak sağlayıcı rolüne dönüştüğü merkeziyetsiz ve birey odaklı internet altyapısı ve uygulamaları.
-----
Kullanıcı deneyimi & arayüzü (UX- UI):
Bir ürünün, sistemin veya hizmetin öngörülen kullanımından kaynaklanan gerçek kullanıcılarda oluşturduğu algı, verdikleri tepki ve edindikleri tecrübeler bütünü.
-----
Sanal gerçeklik & artırılmış gerçeklik (VR, AR):
Sanal ortamda oluşturulan 2 boyutlu görüntüyü 3 boyutlu gerçek hayata taşıyarak gerçeklikle birleştiren teknoloji.
-----
Sanal evren (Metaverse):
İnsanların sanal ortamda kendilerini temsil eden dijital varlıkları ile
kendi aralarında ve dijital nesnelerle etkileşim halinde olabildikleri sistem.

Meslek Seçiminde İlgi ve Yetenek

Güncel sosyal güvenlik kanunlarımıza göre çocuklarımız için emeklilik yaşı 65.
40 senden fazla bir mesleki hayat demek.
Hiç kimse ömrünün yarısını, yapmaktan zevk almadığı ve hoşlanmadığı bir alanda geçirmek istemez.
Bu bakımdan mesleki ilgilerin net bir şekilde keşfedilmiş olması olmazsa olmazdır!
-----
İlgi alanları her yaşta her zaman çabuk değişebilir.
İlgi ile heves veya hedef birbirine karışabilir.
İnsan, aslında hiç sevmediği bir şeye ilgi duyabilir veya hiç hevesinin olmadığı bir alanı sevebilir.
Cevabını arayacağımız yer: Kendimiz için olmasa da olurları çıkardığımız zaman geriye kalanlardadır.
-----
Yetenekler çoğu zaman tesadüfi olarak ortaya çıkar.
Zor ve karmaşık anlar çözüm ürettirir.
Beyin, onu zorlamazsanız küçülür.
İnsan eksiğini kapatmak için kendini göstermeye çalışır.
-----
Her zaman her yerde her oyunu kuralına göre oynamalısın.
Şikayet ettiğin ya da bahane bulduğun sürece sadece olduğun yerde sayacaksın.
Beğenmiyorsan; kural koyucu olduğunda kuralları değiştirebilirsin.
Eğer hala değişmediysen!
-----
İnsanlardan başka tüm diğer canlılar, yavrularıyla işi bittikten sonra onlara rakip olurlar.
Geçmişi rol model almak değil, onu iyi okumak ve dersler çıkarmak önemli.
Her insan, her hayat özgün olmalı, özgür kalmalı..

ChatGPT nin Yolculuğu

Tüm sektörlerde bir çok mesleğin kaderini değiştiren Chatgpt 4. versiyonu ile mükemmel zekaya biraz daha yaklaştı.
Kendim için lazım olan bir bilgiyi 15-20 dakika kadar Google da aradım-durdum ama bulamadım.
Eski alışkanlıklarımızdan dolayı ilk olarak yapay zekamıza başvurmak aklıma gelmedi, ancak sonrasında şansımı denedim.
İstediğimi net bir şekilde ifade ettikten sonra bana çok detaylı bir yol göstererek yönlendirdi.
Ancak gösterdiği yolda öyle bir bilgi yoktu.
Kendisine bu yolla böyle bir bilgiye ulaşılamadığını, hata yaptığını söyledim.
Özür dileyerek haklı olduğumu belirtti ve güncel başka bir yol gösterdi.
Ancak bu yeni yol da yol değildi.
Bilgiye hala ulaşamıyordum.
Yine hata yaptığını böyle bir yolun da olmadığını söyledim.
Daha mahcup bir şekilde özür dileyerek tekrar haklı olduğumu belirtti ve en güncel yolu üçüncü denemede gösterdi.
Hemen bu durumu fırsat bilip, başka bir bilgisayar, ağ ve hesaptan aynı soruyu kendisine tekrar sordum.
Artık ilk ve ikinci yolların yanlış olduğunu öğrenmişti ve direkt olarak üçüncü yolu gösterdi.
Ancak asıl sorun hala devam ediyordu: Aradığım bilgiye üçüncü yol ile de ulaşılamıyordu!
Son olarak kendisine zamanımı boşuna harcadığını, beni boşuna uğraştırdığını, aslında aradığım bilgiye ne bana gösterdiği bu yollardan; ne de başka herhangi bir yoldan ulaşılamayacağını sert bir dil kullanarak acımasızca anlattım.
Verdiği cevap beni gerçekten etkiledi.
Tekrar tekrar özür dileyerek bundan sonra yanlış bilgi vermemek için daha dikkatli olacağını, doğru bilgiyi sağlamak için elinden geleni yapacağını yazıyordu.
Ve devam ediyordu: Herhangi bir konuda yanlış bilgi vermemesi için onu düzeltmemi ve doğru bilgiyi sağlamasına yardımcı olmamı istiyordu.
Ona ŞANS vermemi istiyordu!
Düşünmeye başladım..
Karşımda anlamadığım bir yeri sorduğumda beni azarlayan bir doktor yerine bunun olduğunu..
Duyduğum bilgiyi teyit etmek istediğim zaman git ona sor diye başından savan kamu görevlisi yerine bunun olduğunu..
Derste anlamadığınız yer varsa sorabilirsiniz diyen, soru sorduğumda da sen derste değil miydin diye azarlayan öğretmen yerine bunun olduğunu..
Hatasını düzelmek istediğim zaman hemen kabalaşan hizmet sektörü çalışanının yerine bunun olduğunu..
İSG kurallarına uyulmasını isteyen patron ya da mühendisin talimatları umrunda olmayan işçilerin yerine bunun olduğunu..
Bir çok meslek rekabet edemeyecek belki de.
-----
Dünya ve hayatlar her zamanki gibi değişiyor.
Ancak değişim hızı periyodu on yılardan haftalara kadar geriledi.
Düşmemek için uzun ve yavaş adımlar yerine adımlarımızı kısa tutup daha çevik olmak; amaçsız ve faydasız insanlar topluluğu olmamak için de sınırlarımızı her zamankinden daha fazla zorlamak gerekecek.

Çocuklarımızı Meslek Seçimine ve Geleceğe Hazırlamak

Anne-babalar olarak çocuklarımıza küçük dokunuşlarla hayatlarında büyük kazançlar sağlamalarına neden olabiliriz!
- Çocukluktan, işe yarama duygusunu tatmayla çıkılıyor.
Karmaşık-zor iş ve görevleri küçük parçalara bölerek çocuklara vermek, algılamalarını kolaylaştırıyor.
Başarı şansları artıyor ve özgüvenleri yerine geliyor.
Bu şekilde gelişen çocuklar ilerde daha zor ve komplike işlerin ve görevlerin üstesinden daha rahat gelebiliyor!
- Müzik ile ilgilenen, enstruman çalan, şarkı söyleyen, beste yapan, söz yazan vb.. çocukların IQ larının önemli derecede yükseldiği gözlemleniyor.
Müzik onlar için sadece bir hobi olmamalı, ciddi bir uğraş olmalıdır.
- Az olsa bile düzenli bir şekilde spor ile iç içe olmak.
Bir insan egzersiz yaptıktan sonra %20 daha hızlı öğrenebilir.
3 ay düzenli spor sonrası beynin hafıza ve öğrenme ile ilgili kısımdaki kapasite artışı %30 olur.
Ayrıca endorfin (mutluluk hormonu) salgısını önemli ölçüde artırır.
Takım sporlarının iletişim ve uyumlu çalışma becerilerine katkısı zaten bilinen bir gerçek.
- Düzenli uyku ve düzenli beslenme olmazsa olmaz.
Günde sadece 1 saat eksik uyumak 8. sınıf bir öğrencinin beynini 5. sınıf bir öğrencinin beynine geriletiyor!
- Su içmek. Evet, sadece yeteri kadar su içmek!
Ölçü; 8 yaşa kadar yaşı+1 bardak, 8 den sonra 8 bardak.
Öğrenme sonrası beyinde oluşan bol miktarda toksik maddeyi vücuttan uzaklaştırmanın başka yolu yok, uzaklaştırılmadığı zaman öğrenmeye zarar çok.
Ayrıca çocukluk döneminde sağlık sorunları yaşayan çocukların %95 inin tahlillerinde yeteri kadar su içmedikleri sonucu çıkmış!
- Çocuklar; onlara konuşan değil, onlarla konuşan anne-baba isterler.
Hayatta başarılı olabilmek için IQ veya zekadan daha fazla önemli olan beceriler; özyönetim ve özgüvendir.
Bunlar ancak sınırsız diyalog ve ilgi ile sağlanabilir.
- Okumanın beyin gelişimine etkisi bilinse, her ebeveyn 2+1 ya da 3+1 ev yerine 2+kütüphane ya da 3+kütüphane isterdi!
Okunabilecek herşeyi okuma alışkınlığını kazandırmak hayati derece önemli.
- Ve baba ilgisi.
İlgili baba duygusal zekayı artırır ve problem çözme becerisini kazandırır.
Çocuk kendine daha güvenli ve kendinden her zaman emin olur.
Sağlam kişilikli olur ve sevme kapasiteleri yükselir.

Meslek Seçiminde Kararsızlık

Meslek seçimi aşamasındaki gençlerimizin ve ailelerin en çok karşılaştıkları problem:
Kararsız kalmak, bir türlü karar verememek.
En önemli nedeni; yanlış karar vermekten korkmak!
Bu korkuya sebep olan yanlış algı; “Hayatım boyunca sürdüreceğim mesleğimi seçeceğim."
Ve bu önemli sorunun oldukça basit olan çözümü:"Kendini bilmek!"
-----
Hangi meslekleri seçersek seçelim, hangi kararları alırsak alalım, gelecek zaten sürekli değişiyor.
Meslekler değişiyor, pozisyonlar yenileniyor, görevler güncelleniyor.
Günümüzde yeryüzünde hiçbir çalışan, babalarımız gibi emekli oluncaya dek aynı iş ve aynı meslekle uğraşmıyor, uğraşamıyor.
Bu nedenle yapacağımız meslek seçimi bizim için çıkmaz bir sokak anlamına gelmeyecek.
Her zaman, her dönemde, her yaşta değişim ve dönüşüm için imkanlar olacak, hatta bu bir zorunluluk bile olabilecek.
Geleceğin meslekleri ile ilgili yapılan tüm araştırmalarda, yeni nesillerin hayatları boyunca ortalama 8 farklı meslekle uğraşacakları sonucunu görebiliriz.
-----
Dünyadaki tüm inançlarda, felsefelerde, öğretilerde vb.. aynı ifadeyi görürüz: "Kendini bil, kendini tanı".
İnsanlar tarih boyunca her anlamda nerden geldiklerini ve nereye doğru gittiklerini sorguladılar.
Amacımızın ne olduğunu, bizi neyin mutlu edeceğini, ne ile doyuma ulaşacağımızı sorgular; kendimizi bilmek isteriz.
Meslek seçerken kendi kutsalımızı, dünyada değer verdiğimiz herşeyi ve hayattan beklediğimizi bilmeliyiz.
Ne olduğumuzu, ne olmadığımızı, ne olabileceğimizi ve ne olamayacağımızı bilmeli, kendimizi tanımalıyız.
Kendini tanıyamayan, kendini bilmeyen bireyler meslek seçiminde hep zorlanacak ve kararsız kalacaklardır.
-----
Hayatımızdaki kariyer yolcuğumuz bir satranç karşılaşması gibidir.
İlk hamle tabiki çok önemlidir. Ancak daha önemli olan karşı hamlelere vereceğimiz yanıtlardır.
Hayat ve dünyanın gidişatı sürekli olarak düşüncemiz ve planımız dışında farklı hamleler yapacak ve oyunu farklı şekillendirecektir.
Gidişat değişecek, koşullar değişecek, algılar değişecek.
Araç değişecek, rota değişecek, duraklar değişecek, yol değişecek.
Değişmeyen tek şey her zamanki gibi değişim olacak.

Gençlerimizi Geleceğin Mesleklerine mi Yönlendirmeliyiz? Yoksa Mesleklerin Geleceğine mi Hazırlamalıyız?

2025 yılına kadar global iş gücünün yüzde 50’sinin becerilerini yenilemesi gerekecek.
Bugün doğan bir çocuk, hayatı boyunca en az 7 kez iş değiştirmek zorunda kalacak ve bu işlerden en az 5 tanesi bugün işgücü piyasasında bulunmayan mesleklerden olacak.("Future of Jobs", WEF)
Z kuşağının sahip olacağı mesleklerin %65’i henüz dünyada olmayan meslekler olacak.
4 kurumdan 3'ü ihtiyaç duydukları yetenekleri bulmakta zorlanıyor.
Kurumlar (kamu ve özel sektör), boş pozisyonları ihtiyaç duydukları yeteneklerle dolduramıyor.("Skills Revolution", ManpowerGroup)
Gelecek 10 yılda 10 işten 4’ü yok olacak.
Tek bir kariyerin yerini proje bazlı işler alacak.
Uzaktan çalışma ve bağımsız (freelance) çalışma yaygınlaşacak.("Geleceğin Trendleri Araştırması", PWCGroup)
-----
Geleceğin mesleklerinin ne olduğunu belki bilemiyoruz.
Ancak geleceğin mesleklerinin ne olmadığını çok iyi biliyoruz!
Kendini tekrar eden, yeniliklere kapalı, gelişmelere ve dönüşümlere ayak uyduramayan meslekler kay-bo-lu-yor!
Sanmayın ki Endüstri 4.0 ve dijital dönüşüm ile birlikle insanlara gerek kalmayacak.
Mikro ve nano teknoloji, veri bilimi, yapay zeka, sanal gerçeklik, nesnelerin interneti, otonom süreçler, blockchain teknolojisi vb..
Bütün teknolojiler insan için, toplum için gerçekleşiyor.
Evet makineler ve bilgisayarlar yerimizi alıyor. Ancak bizi işsiz bırakmıyor!
İşte bunu kanıtlayan en anlamlı veri:
Son 10 yılda tüm Avrupa'da dijital dönüşümün etkisiyle ortaya çıkan 2 milyondan fazla yeni iş alanı oluştu!
-----
"Geleceğin becerileri"ni artık her yerde görüyor ve biliyoruz. Ancak elde etmek için neyi nasıl yapacağımızı bilmiyoruz!
Bu becerileri çocuklarımıza kazandırabilmemiz için klasik eğitim anlayışını terk etme zamanı çoktan geçti.
Geleceğin iş dünyası için gereken temel ve önemli beceriler için sınıf dışına hatta okul dışına çıkılması gerekiyor.(Worldwide Educating for the Future Index)
Çocuklarımızı sanat, spor, müzik, tiyatro vb.. gibi yaratıcılık, yenilik ve çeviklik becerileri gerektiren alanlarda teşvik etmemiz ve fırsatlar sunmamız hayati derecede önemli.
Gençlerimizin yapay zeka, robot, makine, bilgisayar vb.. gibi teknolojilerle rekabet edebilmeleri için bu teknolojilerin yapamayacağı alanlara yönlendirmeliyiz.
Yani beyin gücü, duygusal zeka, yaratıcılık, empati, etik, soft skills vb.. gibi beceriler kazandırmalıyız.
-----
Çocuklarımızı aldıkları diplomolar, sertifikalar veya puanlar artık kurtarmıyor, kurtarmayacak.
Geleceğin meslekleri ve meslekleri geleceğin onlardan ne istiyor ve ne bekliyor ise onları sunmalıyız.
Artık bir şeyi bilmek değil, bir şeyi yapabilmek önemli!
Bilen değil, uygulayabilen avantajlı!
Sorun çıkarmayan değil, sorun çıkarıp çözen isteniyor!
Daha mutlu ve huzurlu bir toplum için, ne şartlarla gelirse gelsin her çeşit geleceğe hazır olalım!

Bir Anne & Babanın Çocuğuna Meslek Seçiminde Yapabileceği En Büyük Yardım: Özgüvenli Olması ve Özyönetim Becerisi Kazandırmak!

Anne&babalar şanslıdır ki çocuklarına özgüven ve özyönetim becerisi kazandırmak için maddi güce ihtiyaçları yok.
İşte çocuklarımıza verebileceğimiz en büyük ödül olan sihirli sözcükler:
KOŞULSUZ SEVGİ!
-----
Çocuklarımıza sağlıklı, mutlu ve huzurlu bir aile ortamı hazırlayalım.
Evde huzur yok ise o çocuktan birşey beklenmez..
Çocuklarımızı oldukları gibi kabul edelim.
Doğrularıyla yanlışlarıyla, sahip olduklarıyla ve olamadıklarıyla onlar bizim; hep bizim olacaklar..
Sadece başarılı olduklarında değil, başarısız olduklarında da kendi payımıza düşeni alalım, dersler çıkaralım.
Onlara bol bol hata yapma fırsatı verelim. Hata yapmanın ve başarısız olmanın korkulacak birşey olmadığı gösterelim!
Kendi kendine karar verebilmesini, verdiği kararların arkasında durabilmesini, yanlış yapa yapa doğruyu bulabilmesini sağlayalım..
Başarısını değil, harcadığı emeği ve gösterdiği çabayı övelim ve ödüllendirelim.
Çocukluktan, işe yarama duygusunu tatmayla çıkılır. Onlara her zaman güvenelim, en özel görevleri verelim, büyüdüklerine tanık olalım.
-----
Çocuklarımızla arkadaş olmayalım!
Onların zaten arkadaşları var. Onlara anne&baba olalım!
Çocuğun yanında durmak ile çocuğun arkasında durmak farklı şeyler.
Çocuğun yanında durmak; her işinde ve kararında size yaslanması ve hayatla olan mücadelesinde gücünü tam gösteremeyip zayıf kalması demektir.
Çocuğun arkasında durmak; onu hep göz önünde tutup takip etmek ve düştüğünde kaldırmak demektir.
Arkasında durursak ve bunu hissettirirsek daha güçlü olur ve bilir ki düştüğümde destek olacak sevenim var; düşmekten, yanılmaktan, başaramamaktan korkmuyorum!
-----
En ama en önemlisi: zamanın değerini bilelim!
Bir şekilde sayılı zaman geçip gidecek ve çocuklarımız bizden ayrılıp kendi yollarına doğru devam edecekler.
Her anın, her yaşının güzelliğini görelim, yaşayalım ve değer verelim.
Asla ilgiye ve sevgiye doymamış bir şekilde uğurlamayalım.
İlgi ve sevgi için hiç kimseye muhtaç etmeyelim. Elde edemediği şeyler için kendilerinden taviz vermesinler, kendi doğrularından şaşmasınlar.
-----
Bizim hayatımız bizim; onların hayatı ise onların.
Biz kendi hayatımızı yaşadık, sıra onlarda.
Kendi mesleklerini seçip kendi hayatlarını yaşamalarına engel olmayalım.
Mutsuz insan, kendini güvende hissetmez.
Güvende olmadığını düşünen insan, çabuk yorulur ve hayata yenilir.
En mutlu insan, kendi hayatını yaşayabilen insandır...