Meslek Seçiminde Önyargılardan Arınmak

Meslek seçimi sürecinden önyargıların yanlış tercihler yapmaya zorladığını biliyoruz.
Çeşit çeşit önyargılar insanların kararsızlık içinde boğulmalarına neden oluyor.
Bazen kişiyi olduğundan daza az olduğuna ve kendisini daha küçük görmesine yol açıyor.
Bazen de kişi sahip olduğu yüksek zekasına güvenerek tüm alanlarda başarılı olabileceğini sanabiliyor.
-----
Peki hiç düşündünüz mü, nasıl düşünebildiğimizi? Bir kararı nasıl verebildiğimizi?
Düşünme denilen eylem, beynimizin farklı bölgelerinde nöronların birbiriyle yaptıkları bağlantılardan ibaret.
Bu bağlantıların sağlıklı olması, ortaya çıkacak ürünün de sağlam olmasını sağlıyor.
Aynı taze süt ve yumurta ile yapılan pastanın, bayat ya da bozuk olanlarla yapılanlardan çok daha kaliteli ve güzel olması gibi.
İşte bu yüzden bizi mutlu edecek lezzetli kararlar verebilmek için, düşünürken bağlantıları güncellemeli ve geçersiz olanları elemeliyiz.
-----
Önyargılardan temizlenmek ve kalıpları kırmak için en başta bunun farkında olmak gerekiyor.
Yani öncelikle düşündüğümüz şeyin aslında bir önyargı olduğunu görebilmek ve bunu kabul etmek şart.
Bunu önyargının kaynağını araştırıp belirleyerek keşfedebiliriz.
Bu düşüncenin nereden geldiğini ve neden bu sonuca vardığını anlamalıyız.
"Kime göre, neye göre? Yazılı bir kural-kanun mu var? Olmazsa ne olur?" gibi soruların cevaplarını aramalıyız.
-----
Önyargılar meslek seçimi sürecini buruşturulup çöpe atılmış bir kağıda dönüştürüyor.
Puanına yazık etme-hobi olarak yine yap düşüncesi ya da aile işini yapma-baba mesleğini devam ettirme gibi.
İş garantisi olduğu sanılan mesleklere yönlendirme yapmanın anlamsızlığı da bu duruma örnek.
-----
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) akademisyenlerinin yaptığı önemli bir çalışma bizi daha da aydınlatıyor.
Önyargılardan arınmış bir ortamda çalışan insanların, yenilikçi fikirler üretme ve karmaşık problemleri çözme konusunda çok daha başarılı olduklarını gözlemliyorlar.
Konu ile ilgili Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre ise
yüksek akademik başarıya sahip birçok insan geleneksel eğitim sisteminde başarılı olamıyor.
Bunun sebebi önyargıların ve getirdiği olumsuzlukların sonucuna dayanıyor.
Yani önyargılar sadece yanlış kararlar vermeye neden olmuyor, başarı durumunu da direkt olarak etkiliyor.
-----
Verdiği kararlara saygı duyulan bir ailede yetişenler hayattaki en şanslı çocuklardır.
Çünkü bu durum düpedüz özgüvenli olmalarına neden oluyor.
Bu kişiler mesleklerini seçerlerken de ailelerinin desteğini görüyor ve hissediyor.
-----
Çocuklar hayatlarında en çok anne-babalarının konuşmalarından etkilenirler.
Anne-babalar her zaman herşeyin en doğrusunu bilemezler.
Kaçırdıkları ya da göremedikleri gelişmeler olabilir, her zaman da olacaktır.
American History X filminde Derek'in çok parlak bir öğrenciyken babasının yemek sofrasında yaptığı kısacık bir konuşmayla hayatının nasıl değiştiğini görmüştük.
Çocuklarımız; geleceklerini önyargılardan bağımsız bir biçimde belirlemeliler.

Gençler İçin Kariyer Hedefi Belirleme ve Yol Haritası Çizme

Bundan birkaç on yıl önce insanların meslek seçerken öncelikle dikkat ettikleri durum "saygınlık"tı.
Tabi olarak herkes çok para kazanmak ve maddi olarak rahat yaşam sürmeyi istiyordu.
Ancak bunu saygın bir meslekte gerçekleştirmek daha çok arzu edilen bir durumdu.
Öyle ki insanlar daire kapılarında ünvanlarıyla birlikte (Dr., Av., Müh. vb..) isimlerini yazarlardı.
-----
Günümüzde mesleklere ve meslek seçimine bakış açılarının ve beklentilerin değiştiği görülebilen bir gerçek.
Belki en az kazancı kadar iş-yaşam dengesinin de korunduğu ve sosyal fayda sağlayan meslekler daha ön plana geçti.
Hatta gençler arasında "Ben alacağım paraya bakarım. Statü çok da önemli değil." diye düşünenler de hiç de az değil.
Tüm bu güncellemeler doğrultusunda az ve öz olacak şekilde bir kariyer planı belirleyebiliriz.
-----
Ülkemizde meslek seçiminde en büyük kriter hala ve ne yazık ki akademik başarıdır.
Çocuklarımızın sahip olacakları mesleği 3 saatlik bir sınavdan alacakları puanlar belirliyor.
Sosyal ve iletişim becerileri ile birlikte yumuşak becerilerin önemi, geleceğin meslekleri araştırmalarının tamamında vurgulansa da
meslek seçiminde ne karar verenler ne de kararı verdirenler tarafından üzerinde durulmuyor.
-----
Akademik başarısı çok iyi, sınav puanları yüksek olanlar için seçenekler belli.
Bu kişiler genelde 2 gruba ayrılıyor: doğuştan şanslı, yüksek zekaya sahip olanlar ve
zekası ortalama üstü olsa da disiplinli bir şekilde çalışma becerisine sahip olanlar.
İlk grubun tercihi ağırlıklı olarak sırasıyla Tıp, Diş Hekimliği ve Eczacılık şeklinde oluyor.
-----
Bu eğitimlerin dünya üzerinde en kaliteli ve en ucuz olarak verildiği ülkeyiz.
Bu nedenle her yerde geçerliliği olan diplomalara sahip olma imkanları oluyor.
Ayrıca mezun olur olmaz 3 ay içinde ataması yapılıp iş arama derdine girmeden iş sahibi olunabiliyor.
Ücretler ise hakkettikleri kadar olmasa da hala diğer mesleklerin çok ötesinde.
-----
Diğer grup için tercih aralığı biraz daha geniş.
Bu kişiler aktif, girişken, öğrenmeye ve gelişmeye açık, merak duyguları yüksek kişiler olduğundan mühendislik daha cazip geliyor.
Mühendislikte sıralamalar Bilgisayar, Yazılım, Elektrik-Elektronik, Endüstri, Makine şeklinde sıralanıyor.
Son yıllarda başarılı öğrencilerin tercih ettikleri üzere üst düzey üniversitelerin Hukuk, İktisat, İşletme, Psikoloji ve Sosyoloji gibi eşit ağırlık bölümleri de bu kişiler için önemli ve mantıklı kariyer yolları arasında.
-----
Akademik başarı ve puanlar düştükçe gençlerimizin tercih edebilecekleri meslekler daha belirginleşiyor.
Özellikle kızlar için Hemşirelik ve Ebelik gibi meslekler iş bulma, kazanç ve statü olarak tercih edilebilir.
Buraları tutturamayanlar için yine sağlık sektöründe Ön Lisans bölümleri (Anestezi, İlk ve Acil Yardım, Tıbbi Görüntüleme, Diş Protez vb..) düşünülebilir.
Kan görmek istemeyenler ve diğerleri için daha spesifik meslekleri tercih edenler aradan sıyrılıyor.
Bu kişileri de kabaca iki gruba ayırabiliriz: bilgisayar-teknoloji ile arası iyi olanlar ve olmayanlar.
-----
Teknolojiyi seven takip eden kişiler Bilişim alanında meslekleri tercih ettiklerinde kazanıyorlar.
Bilgisayar Programcılığı, Web Programcılığı, Yazılım Geliştirici, Oyun Geliştirici, Veri Bilimi, Siber Güvenlik vb.. gibi her düzeyde ve her ortamda eğitimleri verilebilen mesleklere odaklanabilirler.
Bilgisayara uzun saatler bakmak istemeyen ya da oldukça sosyal ve aktif olanların ise tekrarlanmayan mesleklere yönelmeleri gerekecek.
Yani yıllardır var olan ve binlerce mezunu bulunan bölümlerdense son yıllarda ortaya çıkmış meslekler tercih edilebilir.
(Halkla İlişkiler yerine E-Ticaret gibi veya Bankacılık yerine Uluslararası Ticaret gibi..)
-----
İstatistik verilere, iş ilanlarına ve ortalama kazançlara bakıldığında akademik başarısı olmayan düşün puanlı gençler için Ön Lisans bölümleri daha avantajlı.
Zaten gerisinde oldukları akranları ile rekabet etme zorunda olmayacakları mantıklı mesleklere yönelebilirler.
Bunun dışında temininde güçlük çekilen ve haberlerde kazandıkları yüksek maaşlarla gördüğümüz meslek grupları da tercih edenleri pişman etmiyor.
Tesisat işeri, elektrik-mekanik bakım onarım, operatörlük, güzellik hizmetleri vb.. gibi mesleklerde işini iyi yapanlar profesörlerden daha fazla kazanıyor.
Çalışmaya, öğrenmeye ve kendini geliştirmeye açık ve yatkın olmayanlar için ise kaçınılmaz alternatif olarak binlerce Satış Danışmanı ve Güvenlik Görevlisi ilanları başvurulmak için bekliyor.

Geleceği Değiştirme Potansiyeline Sahip Teknoloji: Blokzincir (Blockchain)

Markete alış-veriş için gittiniz.
Sepetinizi doldurdunuz ve ödemeyi yapmak için kasaya geldiniz.
Hesabınızda 1000 TL olduğundan eminsiniz çünkü az önce kontrol ettiniz.
Ödeme için kartınızı uzattınız ancak kasiyer yeterli bakiyenizin olmadığını söyledi.
Ama bu nasıl olur?
-----
Kendi ekranınızda para görünmesine rağmen ödeme cihazının bağlandığı merkez veri bunu doğrulamıyor!
İster miydiniz; arkanızda sırada bekleyen kişinin “Hesabında parası var doğru söylüyor” demesini,
hesabınızda para olduğunu onaylamasını ve bu şekilde alış-verişi sorunsuz tamamlamanızı?
İşte bunu gerçekleştirecek teknoloji: Blokzincir.
-----
Blokzincir teknolojisi özetle, merkezi olmayan dağıtık verilerdir.
Bilginin dijital ortamda güvenli ve şeffaf bir şekilde kaydedilip saklanmasının en yeni bir yoludur.
Bunu bloklar adı verilen ve her biri birbirine zincir halinde bağlı olan kayıtlar aracılığı ile gerçekleştirir.
Her blok, bir önceki bloğun benzersiz bir kopyasını ve yeni kayıtları içerir.
Bu şekilde herhangi bir blok ya da verinin değiştirilmesi ve silinmesi imkânsız hale getirilir.
Çünkü zincirdeki herhangi bir veriyi değiştirmek ya da silmek için tüm blokların ve yöneticilerin birden izni ve onayı alınması gerekir.
-----
Birbirine bağlı zincirler kriptografik şifreleme ile korunduğundan hacklemek ve manipüle etmek de imkânsız derecede zordur.
Ayrıca doğrulama ya da onaylama için bir merkezin olmasına ihtiyaç kalmaz.
Veriler tek bir merkezi sunucuda değil, ağa bağlı tüm bilgisayarlarda kopyalanır ve saklanır.
Bu şekilde sistem daha güvenli ve sansür edilmeye dirençli hale getirilir.
Ağdaki herkes bu kayıtları görebilir ve takip edebilir.
Herkesin üzerinde anlaştığı bu kurallar seti ile sistem her zaman şeffaftır.
-----
Blok zincir teknolojisi güvenliği artırır, maliyetleri düşürür, işlemleri hızlandırır, karmaşık işlemleri otomatikleştirir ve hesap verilebilirliği sağlar.
Teknolojinin gelişmesi ile yeni iş alanları oluşacak ve bu alanlarda uzmanlaşmış kişilere olan talep artacak.
Yeni blokzincir uygulamaları için “Blokzincir Uygulama Mimarı”, bu uygulamaları geliştirmek için “Blokzincir Geliştirici”, verilerin analizini yapacak “Blokzincir Analisti”, sistemleri siber saldırılara karşı koruyacak ve güvenliğini sağlayacak “Blokzincir Güvenlik Uzmanı” gibi meslekler geleceğin önemli meslekleri arasında yerlerini alacaklar.